GERD እንደ የትብብር ጣቢያ
ኢትዮጵያ በግብርና፣ በማኑፋክቸሪንግ እና በኢንዱስትሪ ላይ የተመሰረተ ዘመናዊ ኢኮኖሚ የመገንባት ፍላጎት አላት። ጥራት ያለው የትምህርት፣የጤና ስርዓት እና የህዝቡን የንፁህ መጠጥ ውሃ አቅርቦት የማህበራዊ መሠረተ ልማቶችን ለማልማት ቁርጠኛ ነው። ኢትዮጵያ ካርቦን መመንጠር እና የተጣራ ዜሮ ካርቦን ልቀት የሚያስችል ንፁህ አካባቢን የመንከባከብ አላማ አላት። ባዮሎጂያዊ ብዝሃነትን ለመጠበቅ እና ለአየር ንብረት ተጋላጭነት ያልተጋለጠ ጠንካራ ስነ-ምህዳር መገንባት።
ይሁን እንጂ እንዲህ ያሉ ምኞቶችን ለማሳካት ቁልፉ በኃይል ላይ የተመሰረተ ነው. ለኢትዮጵያ በመልክዓ ምድር አቀማመጥም ሆነ በውሃ ሀብት የተባረከች በመሆኗ በሃይል ማመንጫ ፍላጎቷ ውስጥ ያለው ተነጻጻሪ ጠቀሜታ የውሃ ሃይል ነው።
ኤሌክትሪክ በኢትዮጵያ መሰረታዊ የመሰረተ ልማት እጦት ሲሆን ከ 53% በላይ ዜጎቼ ወይም 60 ሚሊዮን የሚጠጉ ህዝቦች ተደራሽ አይደሉም። ያለ ኤሌክትሪክ የትኛውም ሀገር ድህነትን ማሸነፍ የቻለ፣ ሁሉን አቀፍ እድገት አምጥቷል፣ ለዜጎች የተከበረ ህይወትን ያረጋገጠ፣ ዘላቂ ኢኮኖሚያዊ፣ ማህበራዊ እና አካባቢያዊ ልማትን ማስመዝገብ የቻለ ሀገር የለም። ስለዚህም ኢትዮጵያ የዓባይን ውሃ በምክንያታዊና በፍትሃዊነት ማልማት የሚቻለው የተፋሰሱ ሀገራት ህዝቦች ሁሉ ተጠቃሚነት የጎላ ጉዳት ሳያደርስ ነው ብላ የምታምንበት ምክንያት።
የታላቁ የኢትዮጵያ ህዳሴ ግድብ የትብብር መርህ ማሳያ ጥሩ ማሳያ ነው። ግድቡ በሁሉም የኢትዮጵያ ዜጎች ከፍተኛ አስተዋፅዖ የተሰራ ሲሆን ለሁለቱም የታችኛው የተፋሰሱ ሀገራት ሱዳን እና ግብፅ እንዲሁም የምስራቅ አፍሪካ ቀጠና ዘርፈ ብዙ ጥቅሞች አሉት።
ወደ 85% የሚይዘው ከፍተኛ መጠን ያለው የአባይ ውሃ አካል ከኢትዮጵያ ደጋማ ቦታዎች ይመነጫል። እንደ ድንበር ተሻጋሪ ሃብት ይህ ውሃ በኢትዮጵያ፣ ሱዳን እና ግብፅ በኩል ያልፋል። በኢትዮጵያ በኩል ከአባይ፣ ከባሮ እና ከተከዜ ወንዞች የሚመጣ ሲሆን የተቀረው 15% የናይል ወንዝ ከሌሎች የላይ ተፋሰስ የአባይ ተፋሰስ ሀገራት ነው። የታላቁ የኢትዮጵያ ህዳሴ ግድብ ከሱዳን ጋር በሚያዋስነው ድንበር ላይ በመገንባት ላይ ሲሆን ሁሉም የአባይ ገባሮች ከወንዙ ዋናው ግንድ ጋር ይቀላቀላሉ። ይህ በመሆኑም ቦታው ከፍተኛ የኤሌክትሪክ ኃይል ለማመንጨት ተስማሚ ያደርገዋል.
የGERD ዋና ተግባር እጅግ ተለዋዋጭ የሆነውን የአባይን ፍሰት በመቆጣጠር 15,700-ጊጋ ዋት በሰዓት የኤሌክትሪክ ሃይል ማምረት ነው ምክንያቱም ለኢትዮጵያ ኤሌክትሪክ እጅግ በጣም የጎደለው ሀብት ነው። ከፍተኛ መጠን ያለው ፍሰቱ (90% ገደማ) የሚከሰተው ዝናባማ ወቅት በአራት ወራት ውስጥ ሲሆን በተቀረው አመት ደግሞ ኃያሉ አባይ እንደ ትንሽ ወንዝ ይንጠባጠባል። ግድቡ የጎርፍ መጥለቅለቅን በመቀነስ እና ደረቅ ፍሰትን በመጨመር ይህንን ተለዋዋጭ ፍሰት ለመቆጣጠር ያስፈልጋል.
ኢትዮጵያ የታላቁ ህዳሴ ግድብን ለመገንባት ያላት አላማ የደንቡ ስራ እንዲሰራ ለማስቻል ከመሠረተ ልማቱ የሚገኘው የኤሌክትሪክ ኃይል አመቱን ሙሉ አንድ ወጥ እንዲሆን ለማድረግ ነው። ይህ ማለት እንደ የውሃ ሃይል ማመንጫ ግድብ ውሃ አይበላም። ይልቁንም ውሃው ሳይቆራረጥ ወደ ታች መሄዱን ይቀጥላል።
ለታችኛው ተፋሰስ ሀገራት ያለው ጥቅም ብዙ ጊዜ አይነገርም። በሱዳን ለምሳሌ GERD ከአሰቃቂ ጎርፍ እና በድርቅ እና በደረቅ ወቅት ከሚደርሰው የውሃ እጥረት ተጽእኖዎች በቂ ጥበቃ አድርጓል። የሱዳን የውሃ መሠረተ ልማት የተስተካከለ ፍሰት ስለሚያገኙ በጥሩ ሁኔታ እንዲሠሩ ይረዳል።
ይህም ማለት አሁን ካለው መሠረተ ልማት የበለጠ የኤሌክትሪክ ኃይል ማመንጨት እና በቂ እና መደበኛ ውሃ በወንዙ ውስጥ ዓመቱን ሙሉ በመፍሰስ ለሰዎች፣ ለግብርና እና ለሥነ-ምህዳር አስተማማኝ የውሃ አቅርቦት እንዲኖር ያስችላል። የGERD ቀደም ሲል በሱዳን እና በኢትዮጵያ እንዲሁም በሌሎች ተያያዥ ስርዓቶች ላይ ተጨማሪ ሃይል ያመጣል።
ግብፅም በGERD የውሃ ጥበቃ ስራ በቢሊዮኖች የሚቆጠሩ ኪዩቢክ ሜትር ውሃን ለትነት እና ለታችኛው ተፋሰስ ሜዳዎች ከብክነት ይልቅ ትጠቀማለች። የGERD ወደፊት ከአስዋን ግድብ በላይ የሚፈጠረውን ፍሳሽ ለመከላከል ይረዳል።
በአለም አቀፍ ደረጃ እና በናይል አከባቢ GERD እንደ ንጹህ ታዳሽ ሃይል ምንጭ ከነዳጅ፣ ከከሰል ወይም ከጋዝ ፋብሪካዎች የሚመረተው ከሆነ እስከ 10.6 ሚሊዮን ቶን የሙቀት አማቂ ጋዞችን ልቀትን ለመቀነስ ይረዳል። ስለሆነም የGERD ልማት የታዳሽ ሃይል ማመንጫን ለዘላቂ ልማት (SDG) ግብ 7 እና የተሻለ የውሀ አስተዳደር ግብ 6ን በማሟላት እና በማሳደግ እንዲሁም የአፍሪካ አጀንዳ 2063 በርካታ ግቦችን በማሳካት ረገድ ትልቅ ሚና ይጫወታል።
ለአባይ ክልል እና ለመላው ዜጎቹ GERD የኢነርጂ ድብልቅነትን የማረጋጋት አቅም አለው። የውሃ ሃይል በተለዋዋጭ ኦፕሬሽን እና ተስማሚነት ባህሪው ምክንያት በደቂቃዎች ውስጥ ስራ ላይ ሊውል ይችላል እና እንደ የአየር ሁኔታ እና የአየር ሁኔታ ተለዋዋጭ የሆኑትን የፀሐይ እና የንፋስ ሃይል ምንጮችን ያጠናክራል. ያለምንም ጥርጥር ለክልሉ በተመጣጣኝ ዋጋ የሃይል አቅርቦት እንዲኖር ያስችላል።
በGERD ንግግሮች ውስጥ አሉታዊ የሚስተዋሉ ሁኔታዎች በይበልጥ እንዲታዩ ቢደረግም፣ አወንታዊ ባህሪያቱ ከተቃራኒ ንግግሮች ይልቃል እና አሉታዊ ሁኔታዎችን ለመቅረፍ የትብብር አቅምን ዝቅ ያደርገዋል።